Eergerelateerd geweld of de bezorgdheid van een vader?
SUNA
De 16-jarige Suna woont samen met haar vader op een AZC. Ze heeft een vriendje, maar haar vader keurt deze relatie niet goed. Suna is bang dat haar vader haar terugstuurt naar haar land van herkomst en wil daarom niet bij haar vader blijven wonen. De politie en het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) menen dat er een hoog risico is op eergerelateerd geweld en dat het meisje in veiligheid moet worden gebracht.
Zo komt het verhaal begin dit jaar binnen bij de Spoedeisende Jeugdzorg (SEZ) van Jeugdbescherming Gelderland (JbGld). Soortgelijke meldingen komen wekelijks bij SEZ binnen, in dit geval bij Herben de Korte. Het COA en de politie vragen hem naar het AZC te komen. Voor Herben samen met zijn collega Alco op pad gaat, belt hij met Züleyha Sahin. Züleyha ondersteunt vanuit het team multicultureel vakmanschap van JbGld collega’s met haar expertise op het gebied van cultuursensitief werken. Züleyha blijft vervolgens gedurende de hele interventie beschikbaar voor overleg.
Interventie SEZ
Aangekomen op het AZC maken Herben en Alco als eerste verbinding met zowel Suna als vader. Zij nemen de tijd, onderzoeken, vragen door en expliciet naar feiten. Feiten die Züleyha vaak een goed beeld kunnen geven van wat uitspraken betekenen in een bepaalde culturele context. Na grondig onderzoek en overleg met Züleyha komen zij tot de gezamenlijke conclusie dat er geen sprake is van eergerelateerd geweld.
Toch wordt Suna met toestemming van vader uit huis geplaatst. Dit tot haar genoegen. Soms is de situatie al te ingewikkeld geworden wanneer SEZ komt en is er meer tijd nodig om het contact te herstellen. De inschatting van SEZ betreft niet alleen het vermoeden van eergerelateerd geweld, maar ook andere risicofactoren. De inschatting is ook dat Suna een reëel risico loopt om in de handen te komen van mensenhandelaren. Ze is kwetsbaar en beïnvloedbaar en er zijn andere signalen die dit risico aannemelijk maken.
Na het plaatsen van Suna in het Time Out Huis, de crisisplek (onderaan dit artikel meer info daarover) waar ze tijdelijk wordt ondergebracht, draagt SEZ over aan de betrokken en/of nieuwe hulpverlening.
Islamitische opvoeding
Züleyha is naast haar werk bij JbGld ook werkzaam als teamleider bij het Time Out Huis. Zij ontmoet Suna de volgende dag. Züleyha sluit aan bij het gesprek tussen Suna en de hulpverlener vanuit de gemeente die langskomt om vervolghulp te organiseren. Suna praat en verstaat zeer moeizaam Nederlands, daarom vertaalt Züleyha voor haar. De hulpverlener heeft gehoord dat vader Suna een islamitische opvoeding wil geven. Ze vraagt aan Suna of dit klopt. Züleyha ziet Suna gelijk ‘ja’ knikken naar de hulpverlener. Iets later wordt duidelijk dat het woord islamitisch bij deze hulpverlener de associatie oproept dat Suna met strenge beperkingen door het leven gaat. Een in dit geval onterechte associatie. Züleyha ziet dit vaak gebeuren; hulpverleners die vanuit een eigen referentiekader te snelle interpretaties maken. In dit geval de eigen invulling van wat een islamitische opvoeding is.
Wanneer Züleyha de hulpverlener vraagt wat ze precies bedoelt met islamitische opvoeding, kan deze dit niet goed onder woorden brengen. Züleyha helpt de hulpverlener te nuanceren en samen formuleren ze vervolgens informatieve en verdiepende vragen waar geen aannames achter zitten.
Dader of liefhebbende vader?
Züleyha heeft ook gesprekken met de vader. Hij is met zijn dochter naar Nederland gevlucht voor een goede toekomst voor zijn dochter.
En zoals zo vaak, dat geldt ook voor mensen met een Nederlandse achtergrond, spelen er onderliggende thema’s die bij een crisissituatie naar voren komen. In dit geval speelt bij vader de angst om zijn kind kwijt te raken. Maar zeker ook zijn liefde voor zijn dochter en de onmacht die hij als vader van een puberdochter ervaart. Deze gesprekken vragen om verbinding met de cliënt. Het vraagt om aansluiten vanuit het perspectief van de cliënt, nieuwsgierig zijn, doorvragen en niet oordelen.
Suna is op het Time Out Huis voorgelicht over dat ouders ook hier in Nederland verantwoordelijk zijn over hun kind totdat hij/zij meerderjarig is en dat ouders gewoon mee kunnen blijven beslissen als een jeugdige uit huis is geplaatst. Suna leerde dat Nederlandse meisjes ook regels van huis uit mee krijgen en nog veel meer. Züleyha en de betrokken hulpverleners hebben vader in ere gehouden in zijn positie als vader. Bijvoorbeeld door hem te betrekken bij beslismomenten en het bespreken van de wensen van Suna. Iets waar Suna in eerste instantie verbaasd over is: haar vriendje heeft haar geadviseerd ervoor te zorgen door jeugdzorg uit huis gehaald te worden, zodat vader niets meer te zeggen heeft en zij elkaar vaker kunnen zien… Züleyha ziet dat vaker gebeuren. Meisjes die meer vrijheid willen afdwingen door middel van een uithuisplaatsing.
Perspectief
In de periode na de crisisplaatsing zijn vader en Suna geholpen om vanuit het familieperspectief te kijken naar hoe het verder moet. Vader wilde haar inderdaad graag terugsturen. Hij zag hoe zij in Nederland risico’s liep waar hij haar voor wilde beschermen. Züleyha: “Te snel wordt het terugsturen als gevaarlijk geïnterpreteerd. De meeste ouders zullen echt niet zomaar hun kind terug de oorlog in sturen of het gevaar tegemoet.” Het gevaar kwam echter juist vanuit het in een nieuw land wonen.
Züleyha legt uit dat er oa vanuit het Time Out Huis intensief gewerkt is aan het creëren van inzicht bij Suna. Wat zijn de gevolgen van in Nederland blijven? Welk perspectief is er? Inclusief de mogelijkheid dat de verblijfsaanvraag van vader wordt afgekeurd. En wat is het perspectief om terug te keren naar het land van herkomst en weer bij moeder te gaan wonen? Het IOM (begeleiding van mensen die vrijwillig terugkeren naar land van herkomst) heeft in het land van herkomst onderzoek gedaan bij moeder thuis. Zij kwamen tot de conclusie dat het daar veilig was. Suna en vader deelden die conclusie en besloten in gezamenlijkheid dat het beter was dat Suna terug zou gaan.
Ouders als gezagsdrager in positie houden (uitzondering bij extreme onveiligheid daargelaten) helpt om eerder tot een gezonde balans te komen binnen de familie. Zo is er perspectief gecreëerd door de tijd te nemen en aan te sluiten bij de culturele context van deze mensen.
Time Out Huis
Het Time Out Huis Plus is een (t)huis voor meiden met een migrantenafkomst om tot rust te komen en om te werken aan herstel van een goed contact met ouders, familie, vrienden en school. Ook meiden met een Nederlandse achtergrond zijn welkom als het van belang is dat zij op een meidengroep verblijven. Het is een plek waar de meiden een bepaalde tijd kunnen wonen en waar ze zich veilig en begrepen voelen. Waar adequate hulp te krijgen is, ruimte is voor open gesprekken om te werken aan een goede toekomst. Het Time Out Huis Plus richt zich op tijdelijke huisvesting voor meiden met een migrantenafkomst van 12 t/m 18-23 jaar met enkelvoudige of meervoudige problematiek. Het project biedt naast tijdelijke huisvesting, gespecialiseerde begeleiding en behandeling op de locatie en intensieve begeleiding van de meiden én hun ouders in de eigen omgeving.