“Dit voelt niet oké. Kun jij aansluiten?”
Gemeente en jeugdbescherming werken samen aan doorbreken ouderonthechting
“Voordat ik betrokken raakte, hadden diverse collega’s al geprobeerd de situatie te verbeteren. Helaas nog zonder resultaat.” Aan het woord is Marloes, die vanuit het team Jeugd van een gemeente in de Foodvalley betrokken is bij een gescheiden moeder met twee kinderen. “Ik maakte me zorgen over de kinderen, er was al jaren geen fysiek contact meer met hun vader en moeder hield de meeste hulp af. Maar ik kreeg er geen grip op. Toen heb ik Niek gebeld, jeugdbeschermer bij Jeugdbescherming Gelderland, en een van mijn vaste contactpersonen.” Niek: “Dit rook naar ouderonthechting. Een bedreiging voor de ontwikkeling van de kinderen. Door onze samenwerking hebben we veel meer zicht gekregen op de situatie en kunnen we deze nu hopelijk doorbreken.”
Twee verhalen
Marloes: “De moeder pakt haar verantwoordelijkheid als ouder niet altijd en houdt al drie jaar het contact tussen haar ex en de kinderen af. Als reden noemt zij dat hij haar jongste zoon zou hebben geslagen. Dat heeft zij destijds ook aan de huisarts verteld. Ook Veilig Thuis was op de hoogte. Het kind zelf herinnert zich dit niet. Haar oudste zoon ondersteunt het verhaal, is heel boos op zijn vader en wil hem ook niet zien. Maar het verhaal is vaag: Hij heeft niets gezien, alleen vanuit zijn slaapkamer een klap beneden gehoord. De vader ontkent, zegt wel een keer een corrigerende tik te hebben gegeven. Er is geen aangifte, er was geen letsel. Alleen het ene verhaal tegenover het andere.”
Ik kreeg er geen grip op
De jongste zoon lijdt onder de situatie en krijgt psychologische hulp. “Oók als er wel geslagen is, blijft het hun vader. Dan ga je daarover in gesprek.” Marloes bespreekt dit met moeder, maar zij zegt dat haar zoons hun vader niet willen zien en dat zij zelf rust wil, in combinatie met gesprekken bij de praktijkondersteuner van de huisarts. “Daar ben ik eerst mee akkoord gegaan, we zouden elkaar drie maanden later bellen. Maar al gauw ben ik hierop teruggekomen omdat dit niet goed voelde. Ik heb overlegd met Veilig Thuis en me verdiept in ouderonthechting. Ik ontdekte dat de tijd cruciaal is in dit soort situaties.” Marloes dringt aan bij moeder en wil in gesprek met de oudste zoon, school en de psycholoog. Maar dan gaan de hakken echt in het zand. Ze krijgt niemand meer te spreken en moeder zegt dat ze een andere hulpverlener wil. “Toen heb ik Niek gebeld. Ik had zijn expertise nodig. Gevolg was dat moeder mij niet meer wilde zien. Daar heb ik vrede mee.”
Ouderonthechting
Niek: “Ik heb kennis gemaakt met beide ouders en de kinderen en ben erg direct en transparant geweest in de opties en de werkwijze. De verhalen van beide ouders en kinderen lagen mijlenver uit elkaar. Drie jaar geleden al heeft Veilig Thuis geadviseerd zo snel mogelijk te starten met hulpverlening, maar die is nooit van de grond gekomen. We hebben ouders voor een keuze gesteld. Of we starten nu een intensief begeleidingstraject met passende hulp, of we brengen dit in bij de Jeugdbeschermingstafel. Daar bespreken het gezin, de betrokken hulpverleners en de Raad voor de Kinderbescherming de situatie en kan de Raad ook besluiten onderzoek te doen. Ouders kozen voor de intensieve begeleiding. Samen met hen heb ik een plan gemaakt, waarin ik alles heb opgeschreven wat ze zeiden. Uiteindelijk werd dat een soort spreekbuis. Ineens lazen zij van elkaar wat ze ervan vonden, en werd duidelijk waar de pijn zat. Vader voelde zich daardoor heel erg gehoord. En ik heb aangegeven dat ik meer zicht op de situatie wilde en daarom allerlei professionele betrokkenen wilde spreken: de huisartsen van vader en moeder, de praktijkondersteuner, de psycholoog, mentoren van de kinderen op school, Veilig Thuis etc.”
Korte lijntjes en nieuwe informatie
Niek: “Het was heel fijn dat Marloes mij veel informatie kon geven uit de voorgeschiedenis en dat zij met al die mensen korte lijntjes heeft. Ik kreeg veel informatie, waaruit bleek dat moeder al langer alle pogingen tot hulpverlening afhoudt en dat het mentaal niet goed met haar gaat. Ik ben hiermee naar moeder gegaan en heb gezegd ‘ik moet hier nu wel iets mee.’ Maar omdat moeder de hulp bleef vertragen en niet bereid was dit te veranderen, besloten Marloes en ik samen dat het goed was toch naar de beschermtafel te gaan. Daar is besloten dat de Raad voor de Kinderbescherming onderzoek gaat doen. Door onze samenwerking hadden we een heel compleet verhaal als onderbouwing.” Kort hierna appt vader Niek dat hij dolgelukkig is omdat zijn zoon hem heeft uitgenodigd bij zijn voetbalwedstrijd. “Hopelijk ontstaat er nu echt een positieve verandering.”
De toekomst
Op basis van het Raadsonderzoek kan de kinderrechter een ondertoezichtstelling uitspreken, waarmee hulp verplicht wordt. Niek: “Dan blijf ik de betrokken jeugdbeschermer, misschien in deze zaak samen met een collega. Want in dit soort situaties kan het lastig zijn onpartijdig te blijven in de ogen van de ouders en de kinderen. Samen met de ouders gaan we kijken wat de mogelijkheden zijn, en die hopelijk stap voor stap uitbreiden.” Marloes: “Ik ben heel blij met het onderzoek. Want het lukt niet hulp van de grond te krijgen. Maar als er inderdaad sprake blijkt van ouderonthechting, is dat voor de meeste kinderen heel heftig. En hoe langer het duurt, hoe moeilijker het wordt het contact te herstellen. Ik hoop dat het lukt, ik denk dat deze vader echt een aanvulling kan zijn in het leven van deze kinderen. En daarnaast, kinderen leren op deze manier niet hoe je conflicten op een gezonde manier oplost. Wat doet dat met hun eigen toekomst, in hun eigen relaties..”