“Anneke zei niets. Dat hielp”
Kevin paste niet in het jeugdzorgsysteem. Hij was al 20 jaar. Zogenaamd volwassen en verantwoordelijk voor zichzelf. Al jaren voelde hij zich ook verantwoordelijk voor zijn zieke vader. Op zijn 16de wist hij het al; dit is niet het leven dat hij wilde leiden. Daar heeft hij meer dan 4 jaar mee geworsteld. Geen mensen om hem heen die hem daarmee konden helpen. Zijn leven bestond voornamelijk uit zorgen voor anderen en hard werken. Dat laatste is wat Kevin altijd heeft gekund. Hulpverlening? Niet onder werktijd, dat is wat hem juist op de been hield. Via een organisatie voor vroegtijdig schoolverlaters kwam hij bij Anneke uit.
Suzan kon niet meer thuis zijn. Zij was 17 jaar en wilde richting zelfstandigheid. Hulpverlening raakte betrokken, maar daar had Suzan niets aan. Voor haar gevoel kwam de hulpverlener op een gegeven moment alleen nog maar knuffelen met de hond. Er was geen klik. Suzan wilde niet met haar ouders praten of dat er met haar ouders gepraat werd. Suzan liep vast. Intelligent, maar zichzelf kwijt. Kansrijk, maar uitzichtloos. Via het wijkteam van de gemeente kwam ze bij Anneke uit.
Een aantal ervaren jeugdbeschermers van Jeugdbescherming Gelderland in de regio Rivierenland zijn op subsidiebasis ruim 10 jaar geleden jongeren zoals Kevin en Suzan gaan begeleiden. Vrijblijvend, langere betrokkenheid als basis van vertrouwen, begeleiding na hun 18de, outreachend, actieve houding, geen kaders, complexe problematiek maar geen oordeel. Anneke is bereikbaar, beschikbaar, geeft niet haar mening maar is er om jongeren te helpen om emotioneel en praktisch zelfstandig te worden. Anneke is te vertrouwen. Een dergelijk traject wordt Patch genoemd. Kevin en Suzan noemen het Anneke.
Suzan grapt dat Patch een hele goede naam is. Niemand zegt het iets, het is niet gelinkt aan zorg, jeugdbescherming of iets in die trant. Veel veiliger. Juist voor jongeren die zich niet laten ‘vangen’ werkt dit heel goed.
Anneke Otter is jeugdbeschermer bij Jeugdbescherming Gelderland (JBG) en gewend om met jongeren en gezinnen te werken waar sprake is van een gedwongen kader. Een ondertoezichtstelling. Naast haar werk bij JBG heeft Anneke een praktijk voor coaching. In de begeleiding en coaching van deze jongeren kan ze beide werelden combineren. “Vanuit de jeugdbescherming heb ik veel ervaring opgedaan met complexe problematiek en stressfactoren in het leven van kinderen en jongeren. Daardoor begrijp ik goed hoe het kan dat ze vastlopen richting hun 18de levensjaar. Maar juist wanneer het recht op jeugdzorg stopt beginnen ze vaak gemotiveerder te raken om iets met hun leven te doen”. Anneke vertelt dat het voor deze jongeren heel moeilijk is om zich in de grote wereld te redden. Ze hebben vaak jaren moeten overleven, hebben hierdoor achterstanden opgelopen in hun sociaal en emotionele ontwikkeling en zijn kwetsbaar waardoor ze makkelijker in de problemen komen. “Jongeren weten dat ik veel ervaring heb, maar dat is vooral handig voor mijzelf. Zij hebben mij nodig. Mij als mens die vertrouwen geeft, die er voor hen blijft ook wanneer het even minder gaat”.
Wanneer aan Kevin gevraagd wordt waarin Anneke voor hem het verschil heeft gemaakt antwoordt hij: “In het niets zeggen”. Kevin legt uit dat Anneke weinig gezegd of gestuurd heeft. Ze luisterde, stelde vragen en liet Kevin zichzelf en zijn eigen pad ontdekken.
Suzan beaamt wat Kevin vertelt. “Ik heb veel dominantie gekend in mijn omgeving. Daardoor had ik weinig eigenwaarde en kwam ik niet voor mijzelf op. Anneke heeft mijn zelfvertrouwen helpen groeien”.
Het is genieten om twee jonge mensen van 20 en 22 te zien die blaken van zelfvertrouwen en levenslust. Suzan vertelt dat ze even het HBO heeft geprobeerd maar nu veel beter op haar plek is bij MBO verpleegkunde. Ze weet wat ze wil en is op de weg naar boven.
Kevin, met zijn snelle kapsel en gespierde lijf, straalt wanneer hij vertelt over de verandering die hij heeft doorgemaakt: “Eerst was ik alleen maar bezig met anderen, maar nu boeit mij dat niet meer. Misschien sla ik daar soms in door, maar het heeft mij geholpen met mijzelf bezig te gaan waardoor ik nu ander werk heb en binnenkort op mijzelf ga wonen”. Terechte trots is zichtbaar.
Achter die gespierde en zelfverzekerde uitstraling van Kevin komt ook de mooiste opmerking van de avond. Op de vraag wat hij altijd van Anneke zal blijven herinneren antwoordt hij: “Voelen, voelen”. Zonder twijfel en zonder schroom. “Het gaat om voelen. Ik had mijn gevoel verstopt, ik deed en leefde zonder te voelen. Anneke zag dat ik een gevoelig persoon ben. Ze legde de nadruk op voelen en daardoor ben ik dichter bij mijzelf gekomen en ben ik gaan groeien als persoon”.
Suzan lacht: “Dat zei Anneke ook altijd tegen mij. Ik moest stilstaan bij de leuke dingen. Voelen wat er was en wat ik anders wilde. Mijzelf weer vinden is daardoor gelukt”.
Inmiddels begeleid Anneke Kevin en Suzan niet meer. Het was niet meer nodig. Er was geen einddatum, maar zo voelde dat op een gegeven moment voor beiden. Soms bellen of appen Kevin en Suzan even naar Anneke. Voor een peptalk wanneer het even niet gaat, maar ook om iets leuks te delen.
Anneke krijgt als laatste het woord omdat ze zelf zo weinig zei tijdens het gesprek… Waarom is wat jij en andere collega’s doen belangrijk maar ook succesvol? “Mijn geloof in Kevin en Suzan. Ons geloof in de jongeren die wij begeleiden. Kevin en Suzan wisten dat ik er voor hen was. Anneke kan het niet laten en draait zich naar Kevin. “Weet je nog dat ik tijdens de gesprekken aantekeningen maakte en daarbij uitspraken van jou omlijnde wanneer ik voelde dat ze voor jou belangrijk waren? Kun je er nog één herinneren?” Kevin weet het zeker nog. “Ik ben het waard”, antwoordt Kevin.
En dat was voelbaar in het gesprek.
Interview en foto door Jan Pieter Meijer
Terug naar overzicht